Formy podstawowe to cykliczny program Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Edukacyjnej Fundacji im. Romana Czerneckiego, skierowany do uczniów od 4. do 8. klasy szkoły podstawowej. Projekt składa się z przygotowanych przez artystki i artystów instrukcji wykonania dzieł artystycznych, które zostały umieszczone w pudełku. Pudełko mieści w sobie „uśpioną” wystawę, która w każdej chwili może się zmaterializować w kształcie wybranym przez uczniów szkoły, wspieranych przez kadrę nauczycielską i zespół edukacji Muzeum.
Formy podstawowe to wystawa, która powstaje w przestrzeniach szkolnych: w klasach i na korytarzach, w salach gimnastycznych i na boiskach. Może być wielokrotnie realizowana i na rozmaite sposoby interpretowania (selekcja fragmentów, dobór skali i kolorów itp.). Za pomocą Form podstawowych stawiamy sobie pytania: co możemy zrobić ze sztuką? Czym może być wystawa? Czego możemy się nauczyć od artystek i artystów? Czy poprzez kontakt ze sztuką powstaje wiedza? I w końcu: jak rozumieć sztukę lub jak czerpać przyjemność z jej nierozumienia?
Formy podstawowe nawiązują do programu School Prints który powstał w Wielkiej Brytanii tuż po II wojnie światowej. Identyczny zestaw litografii stworzonych przez grupę uznanych artystów trafił wówczas do szkół podstawowych i był eksponowany w salach lekcyjnych. Powstały nowe dzieła m.in. Barbary Jones, Henriego Matisse’a, Henry’ego Moore’a, Johna Nasha czy Pabla Picassa. Projekt Formy podstawowe odnosi się także do licznych eksperymentów związanych ze sztuką i edukacją podejmowanych w XX i XXI wieku, takich jak na przykład Pure Consciousness – zainicjowana w 1998 seria wystaw prac japońskiego konceptualisty On Kawary w przedszkolach. Jego obrazy mogły posłużyć jako narzędzia dydaktyczne wspomagające naukę dni tygodnia i cyfr.
Inspiracją dla Form podstawowych były także ćwiczenia i metodologia takich artystów i artystek jak: Joseph Beuys, Cornelius Cardew, Jef Geys, Anna Halprin, Oskar Hansen, Asger Jorn, K. G. Subramanyan i wielu innych, którzy podjęli się pracy w szkołach bądź też powoływali własne ośrodki edukacyjne.
Format ćwiczeń, zadań i narzędzi umieszczonych w pudełku odnosi także do Marcela Duchampa i jego wystawy podróżującej w walizce oraz do Fluxkits – pudełek przygotowywanych przez artystów związanych z ruchem Fluxus, zawierających partytury, nagrania audio, gry i puzzle przeznaczone do aktywacji, zabawy, czytania czy używania.
Zespół kuratorski: Sebastian Cichocki, Helena Czernecka
strona: Formy Podstawowe