22.06.2023
Bliżej szkoły: Dajmy Młodym głos
Młodzi ludzie mają chęć i umiejętności, by przyglądać się sobie, szkole i światu, dlatego warto tworzyć im przestrzeń, w której poważnie i podmiotowo traktowani otworzą się na rozmowę z nami, z dorosłymi. Czas, byśmy zaczęli z tych nastoletnich refleksji korzystać. Wsłuchując się uważnie w to, co mówią młodzi, możemy poznać ich świat, który wydaje się coraz odleglejszy od naszego. Być może jest to również szansa na znalezienie pomysłu na kierunek zmian w edukacji.
Podcast Ponad Horyzont – czym jest?
Podcast Ponad Horyzont to rozmowy ze stypendystkami i stypendystami Programu Horyzonty, którzy po ukończeniu szkoły podstawowej podjęli decyzję o zamieszkaniu i nauce w dużym mieście. Audycje prowadzi Andrzej Piękoś, koordynator pracujący na co dzień z młodzieżą uczącą się w Warszawie. Jego rozmowy z młodymi pokazują, co jest ważne w takich spotkaniach: uważne słuchanie, atmosfera oraz wykreowanie swobodnej przestrzeni na wypowiedź. Warto posłuchać choć fragmentu jednej z takich rozmów, by przekonać się, że młody człowiek naprawdę ma ochotę na rzeczową rozmowę o sobie i snuje przy tym wartościowe refleksje o świecie, w którym wszyscy żyjemy. Te podcastowe rozmowy ze stypendystkami i stypendystami pozwalają zajrzeć do ich świata. Dotyczą tematu domu i rodziny, szkoły, pasji czy wolnego czasu. Jest tam również o sukcesach i porażkach. Dlatego seria tych ośmiu audycji może być inspiracją dla innych.
Zatrzymanie na rozmowie – czy ma to sens?
Pracujący na co dzień z młodzieżą raczej potwierdzą, że wiele zachowań ludzi nastoletnich, szczególnie tych dla nas trudnych, bierze się z ich lęku o przyszłość – tę ich życiową, ale i świata, planety. Te obawy warto oswajać właśnie rozmową. Znajdźmy na nią przestrzeń podczas godziny wychowawczej, wyjazdu szkolnego czy zwykłej, codziennej sytuacji podczas lekcji. Można w tym celu wykorzystać właśnie naszą podcastową rozmowę. Każda z nich trwa około 40 minut. Wydaje się, że to dużo czasu. Może jednak to dobry punkt wyjścia, by włączyć taką rozmowę podczas lekcji wychowawczej czy historii i społeczeństwa? W jej trakcie można komentować ciekawe momenty. Nauczmy się słuchać i zwracać uwagę na to, co może każdy z nas z takiej dłuższej rozmowy zatrzymać dla siebie. A potem porozmawiajmy o tym. Jeśli pokażemy naszym uczniom i uczennicom, że dłuższa rozmowa z młodym człowiekiem jest ważna, to da im to do myślenia, że może warto z dorosłymi rozmawiać. A jest przecież o czym!
Czy rozmowa ma dydaktyczną moc?
Aleksandra Saczuk, prezeska Fundacji EFC zachęca, by młodym ludziom oddać głos i wsłuchać się w to, co mają do powiedzenia. Poleca podcast Ponad Horyzont młodzieży, ale też każdemu rodzicowi, nauczycielowi, wszystkim, którzy mają w swoim otoczeniu nastolatków. Bo młodzi są w stanie nas zaskoczyć swoją dojrzałością i potrzebą rozmowy o tym, co dla nich ważne. Inspiracją do stworzenia podcastu, w którym bohaterami są stypendystki i stypendyści, był film „C'mon C'mon" w reż. Mike Millsa, w którym główny bohater jako dziennikarz radiowy rejestruje przemyślania dzieci o świecie, chce poznać punkt widzenia młodych ludzi. To bardzo cenne sugestie, do wykorzystania w edukacji wychowawczej, społecznej czy polonistycznej. A może i w domu. Obejrzyjmy z młodzieżą wspomniany film, a potem wysłuchajmy wspólnie jednej z podcastowych rozmów. Może wyniknie z tego ciąg dalszy, np. grupa młodych ludzi postanowi nagrać film lub rozmowę na wybrany przez siebie temat albo dostosowany do tego, czym akurat zajmujemy się na danej lekcji? A może zorganizujmy w szkole czy bursie konkurs pod hasłem Młodzi mają głos – opowiedz, co jest dla Ciebie ważne? Edukacja filmowa w tym zakresie, podcast Ponad Horyzont oraz działania wokół tych materiałów mogą stać się narzędziami wprowadzającymi rozmowę jako umiejętność i wartość w naszym warsztacie dydaktycznym. Rozmowa jest współcześnie cenioną formą wypowiedzi w tekstach kultury, jak we wspomnianym już filmie „C’mon, C’mon” czy choćby w „Zdążyć przed Panem Bogiem”, literackim wywiadzie Hanny Krall z Markiem Edelmanem.
Po co otwierać szkołę na rozmowę?
Świat otwiera się na rozmowy z młodzieżą coraz bardziej. Wspomnijmy tu choćby o European Youth Event, odbywającym się w Parlamencie Europejskim w Strasburgu. W trakcie tego wydarzenia ma miejsce jednocześnie wiele debat, w których biorą udział młodzi w wieku 16-30 lat. Dzielą się swoimi pomysłami, wspólnie analizują rzeczywistość w kontekście przyszłości Europy, relacjonując, co dzieje się w ich krajach. Warto, by nasza przestrzeń edukacyjna otwierała się coraz skuteczniej i częściej na taką formę pracy z młodymi. Uczmy wartościowej rozmowy i rzeczowej debaty. Słuchajmy młodych. To klucz do społeczeństwa obywatelskiego!
Agnieszka Ciesielska