20.09.2022
Formy podstawowe | Ruszyła II edycja
Dzięki Formom podstawowym uczennice i uczniowie przekonali się już, że praca współczesnych artystek i artystów może służyć jako pomoc dydaktyczna, być elementem wystroju sali, inspirować do happeningów czy zakładania klubów czytelniczych. W drugiej, poszerzonej edycji Form podstawowych wezmą udział nie tylko szkoły podstawowe, ale i pięć instytucji kultury z całej Polski. Część programu będzie też online, dostępna dla wszystkich.
Formy podstawowe to cykliczny program skierowany do uczennic i uczniów od czwartej do ósmej klasy szkoły podstawowej, realizowany przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Edukacyjną Fundację im. Romana Czerneckiego. Ideą Form podstawowych jest stworzenie pudełka mieszczącego w sobie „uśpioną” wystawę, która w każdej chwili może się zmaterializować w kształcie wybranym przez uczniów, wspieranych przez kadrę nauczycielską i zespół edukacji Muzeum. Tegoroczne wydanie składa się z prac Tareka Atouiego, Maximiliane Baumgartner, Alicji Bielawskiej, Kati Buchatskiej, Dory Garcii, Prabhakara Pachputego, Joanny Piotrowskiej & Bożki Rydlewskiej, Raqs Media Collective, Jaśminy Wójcik i kolektywu Zakole.
Ekspozycja została zaprojektowana w formie artystycznych ćwiczeń i obiektów umieszczonych w pudełku, które jest rozsyłane do szkół w różnych częściach Polski. Edukatorki i edukatorzy MSN pracują w każdej ze szkół w ramach 3 warsztatów dotyczących zawartości pudełek, a na dalszym etapie społeczność szkolna pracuje samodzielnie, przygotowując własną wystawę.
W pierwszej edycji, w roku szkolnym 2021/2022, pudełka Form podstawowych trafiły do 10 szkół, a jedno z nich prezentowane było podczas wystawy Jak robić szkołę?, towarzyszącej 13. edycji festiwalu WARSZAWA W BUDOWIE. Pudełko drugiej odsłony trafi ponownie do dziesięciu szkół z całego kraju, a także – w ramach poszerzania międzyinstytucjonalnych współprac – do pięciu instytucji kultury, które będą na miejscu pracować z gronem pedagogicznym oraz uczennicami i uczniami. W projekt włączają się Miejski Ośrodek Sztuki w Gorzowie Wielkopolskim, Biuro Wystaw Artystycznych Ostrowiec Świętokrzyski, Goyki 3 Art Inkubator w Sopocie, Centrum Sztuki Współczesnej Kronika w Bytomiu oraz Biuro Wystaw Artystycznych w Tarnowie.
Helena Czernecka z zespołu kuratorskiego wyjaśnia: – Zależy nam na tym, aby Formy podstawowe były dostępne dla wszystkich zainteresowanych nauczycielek i nauczycieli. Podczas pierwszej edycji otrzymywaliśmy wiele pytań o to, jak można dołączyć do projektu i – odpowiadając na tę potrzebę – przygotowaliśmy dodatkowe pudełko, które będzie można wypożyczyć z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Wszystkie zainteresowane szkoły mogą także korzystać z części programu udostępnianej bezpłatnie online.
Program jest realizowany w klasach i na korytarzach szkolnych, w salach gimnastycznych i na boiskach. Wystawa umieszczona w pudełku może być przygotowywana wielokrotnie i interpretowana na rozmaite sposoby, na przykład poprzez selekcję fragmentów, inny dobór skali czy kolorów.
Współkurator Form podstawowych Sebastian Cichocki komentuje: Za pomocą Form podstawowych stawiamy pytania: co możemy zrobić ze sztuką? Czym może być wystawa? Czego możemy się nauczyć od artystek i artystów? Czy poprzez kontakt ze sztuką powstaje wiedza? I w końcu: jak rozumieć sztukę lub jak czerpać przyjemność z jej nierozumienia?
Projekt odwołuje się do tradycji historii sztuki: postaci Marcela Duchampa i jego wystawy podróżującej w walizce czy też „Fluxkits”, czyli pudełek przygotowywanych przez artystów związanych z ruchem Fluxus, które zawierały m. in. partytury, modele, nagrania audio, gry, puzzle i szablony.
Formy podstawowe zostały zainspirowane inicjatywą School Prints [Druki szkolne], którą realizowano przez chwilę w Wielkiej Brytanii tuż po drugiej wojnie światowej. Zestaw litografii stworzonych przez grupę uznanych artystów trafił wówczas do szkół podstawowych. Były to dzieła m.in.: Barbary Jones, Henriego Matisse’a, Henriego Moore’a, Johna Nasha czy Pabla Picassa.
Program to także sposób na wprowadzenie do szkół zajęć wychodzących poza schemat standardowych lekcji. Z tego też wynika współpraca Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz Edukacyjnej Fundacji im. Romana Czerneckiego, które razem chcą dotrzeć ze sztuką współczesną i niestandardowymi rozwiązaniami w edukacji do mniejszych miejscowości, w których dostępność takiej oferty jest ograniczona.